اختلال شخصیت ضد اجتماعی در فرهنگ عامه اغلب اختلال روانی یا جامعه ستیزی نامیده میشود. با این وجود، هیچ یک از این دو عناوین تخصصی مورد استفاده در تشخیص بالینی این بیماری بهشمار نمیروند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی در بیشتر مواقع فاقد احساس همدلی بوده و معمولا بیعاطفه و بدبین هستند و احساسات، حقوق و درد و رنج دیگران را مورد تحقیر قرار میدهند. این افراد خود را بهگونهای اغراقآمیز و متکبرانه مورد ارزیابی قرار میدهند (بعنوان مثال آنها احساس میکنند که کارهای معمولی پایینتر از شان اجتماعی آنها است یا نسبت به مشکلات فعلی یا مسائل آینده خود هیچ احساس نگرانی واقعی را تجربه نمیکنند).
آنها بیش از اندازه خودرای، خودسر یا از خود راضی هستند. این افراد چرب زبان هستند و جذابیتی سطحی دارند؛ میتوانند نسبتا جذاب باشند و به راحتی گفتوگو کنند (برای مثال از اصطلاحات یا واژههایی تخصصی استفاده میکنند و به این ترتیب میتوانند افرادی که با موضوع آشنا نیستند را تحت تاثیر قرار بدهند).
نداشتن احساس همدلی، خودبینی افراطی و جذابیت سطحی ویژگیهایی هستند که بطور مشترک در تعابیر سنتی از اختلال روانی هم مشاهده میشود و علائم مخصوص اختلال شخصیت ضد اجتماعی در زندانها یا محیطهایی قانونی هستند که در آنها رفتارهایی جنایتکارانه، بزهکارانه یا خشونتآمیز عادی است. همچنین این افراد در روابط جنسی خود نیز بیمسئولیت و استثمارگر هستند.
اختلال شخصیتی یک الگوی پایدار رفتاری و تجربه درونی است که با هنجارهای فرهنگی تفاوت دارد. این الگو در دو یا چند حوزه شناخت، تاثیر، عملکرد بینفردی و کنترل مهارتی دیده میشود. این الگوی پایدار در طیف وسیعی از موقعیتهای فردی و اجتماعی انعطاف ناپذیر و فراگیر است و معمولا به پریشانی یا اختلال قابل توجهی در عملکردهای اجتماعی، حرفهای یا دیگر عملکردها میشود. این الگو ثابت و طولانی مدت است و نقطه آغاز آن به اوایل دوران نوجوانی یا جوانی برمیگردد.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مواردی شناسایی و تعیین میشود که الگوی رفتاری ضد اجتماعی فرد از سن ۱۵ سالگی آغاز شده باشد (اگرچه تنها میتوان این اختلال را در افراد ۱۸ سال یا بالاتر از ۱۸ سالگی شناسایی کرد) و بیشتر علائم زیر در فرد مشاهده شود:
اختلالهای شخصیتی اغلب در بزرگسالی شناسایی میشوند زیرا مبتنی بر الگوهای رفتاری پایدار و طولانیمدت هستند. شناسایی این اختلالها در کودکی یا نوجوانی امکانپذیر نیست زیرا یک کودک یا نوجوان در فرآیند رشد مداوم، تغییرات شخصیتی و بلوغ قرار دارد.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مردان ۷۰% شایعتر از زنان است. طبق مطالعهای که در این خصوص انجام شد، نرخ شیوع ۱۲ ماهه این اختلال در عموم مردم بین ۰.۲ و ۰.۳ قرار دارد.
شدت اختلال شخصیت ضداجتماعی هم مثل دیگر اختلالهای شخصیتی معمولا با افزایش سن کاهش خواهد یافت بطوریکه افراد در ۴۰ یا ۵۰ سالگی خود علائم اندکی از اختلالهای شخصیتی را تجربه میکنند.
اختلالات شخصیتی از جمله اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولا توسط یک متخصص بهداشت روان آموزش دیده از قبیل روانشناس یا رواندرمان تشخیص داده میشوند. پزشکهای خانوادگی یا پزشکان عمومی معمولا برای تشخیص این بیماری روانی آموزش داده نمیشوند یا مهارت کافی را ندارند. پس در صورتی که ابتدا با پزشک خانوادگی مشورت کنید او شما را جهت تشخیص و درمان به متخصص بهداشت روان ارجاع خواهد داد. در تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی از هیچگونه آزمایش خون یا ژنتیک یا تست آزمایشگاهی استفاده نمیشود.
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به دنبال درمان نیستند. بطور کلی، افراد مبتلا به اختلالهای شخصیتی تا زمانیکه اختلال بطور قابل توجهی در زندگی شخصی آنها خللی وارد نکند، در صدد درمان آن برنمیآیند. در واقع اغلب اوقات افراد مبتلا به این اختلالها زمانی به دنبال درمان میروند که منابع دفاعی فرد آنچنان تحلیل پیدا میکند که او دیگر قادر به مقابله با استرس یا دیگر حوادث زندگی نیست.
متخصص
علائم شما و تاریخچه زندگیتان را با علائمی که در اینجا نام برده شد مقایسه میکند و اختلال شخصیتی ضد اجتماعی را شناسایی میکند. او تعیین میکند که آیا علائم شما با معیارهای لازم برای تشخیص اختلال شخصیتی مطابقت میکند یا خیر.امروزه پژوهشگران نمیدانند که چه چیزی اختلال شخصیت ضد اجتماعی را موجب میشود. با این وجود، تئوریهای زیادی پیرامون علل احتمالی بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی وجود دارد. بیشتر متخصصان از مدل بایوسایکوسوشال برای توجیه علل بروز این اختلال استفاده میکنند.
براساس این مدل، اختلال شخصیت ضد اجتماعی در نتیجه عوامل بیولوژیکی و ژنتیکی، عوامل اجتماعی (بعنوان مثال چگونگی تعامل فرد در اوایل دوران رشد با خانواده، دوستان و دیگر کودکان) و عوامل روانی (شکلگیری شخصیت و خلق و خوی فرد تحت تاثیر محیط او و مهارتهای مقابلهای فرا گرفته شده در برخورد با استرس) پدیدار میشود. این نشان میدهد که در شکلگیری این اختلال تنها یک عامل موثر نیست بلکه ماهیت ترکیبی و درهم تنیده این عوامل است که اهمیت پیدا میکند.
معمولا درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی دربردارنده رواندرمانی طولانیمدتی است که تحت نظر یک رواندرمان متخصص و مجرب در درمان این نوع اختلال شخصیت انجام میشود. مصرف دارو برای کمک به برخی علائم تضعیف کننده و مشکل ساز نیز تجویز میشود.
برای دسترسی به فهرست مراکز مشاوره و متخصصین روانشناسی روی لینک زیر کلیک نمایید: