افراد دچار اختلال شخصیت دور گزین نسبت به طرد شدن بسیار حساس هستند و این شروع علائم این اختلال است. این بیماران نه خجالتی هستند و نه غیر اجتماعی، برعکس علاقه شدیدی به روابط اجتماعی دارند. ولی ترس از طرد شدن مانع اصلی دوری کردن آنها از روابط اجتماعی است. هر نوع ارتباط با دیگران آنان را به شدت مضطرب میکند و همیشه این سوال را در ذهن خود دارند که: آیا مرا میپذیرد؟
مثال: "دختر خانمی 27 ساله و مجرد برای اولین بار به درمانگاه مراجعه کرده است. پس از ورود به داخل اتاق مشاور در حالی که سرش را به پایین انداخته بود به آرامی روی صندلی نشست و دستهایش را روی زانوانش گذاشت. حتی به درمانگر هم نگاه نکرد". در رفتارش تنش و نگرانی قابل مشاهده بود. پس از مدتی مشاور پرسید:
م: سلام. فکر میکنید من چه کمکی میتوانم به شما بکنم؟
ب: نمیدانم.
م: چه چیزی شما را ناراحت کرده؟
ب: (در حالی که سرش رو به پایین است دستهایش را تکان میدهد و میگوید) مردم، حدس میزنم.
م: مردم، چطور؟
ب: نمیتوانم دقیقا بگویم.
م: به نظرم از مردم وحشت دارید؟
ب: سرش را به علامت تایید تکان میدهد.
م: فکر می کنید آنها (مردم) میخواهند به شما صدمه بزنند؟
ب: نه اینکه واقعا بخواهند اذیتم بکنند. آنها خیلی بد اخلاق و پرخاشگر هستند. آنها من را ساکت میکنند.
م: باید خیلی عذاب کشیده باشید؟
ب: (آه میکشد) آره ... آره. (برای اولین بار به مشاور نگاه میکند، چون کمی احساس اطمینان از طرد نشدن در او بوجود میآید.)
آنها خجالتی هستند. کوچک ترین نشانه عدم تایید توسط دیگران و کوچک ترین اثر شکست بالقوه موجب دوری گزینی آنها می شود. آنها رویدادهای آشکار بی ضرر را تمسخر تعبیر می کنند.
الگوی مستمر مهار شدگی اجتماعی، احساس بیکفایتی و حساسیت مفرط نسبت به ارزیابی منفی دیگران از خود که اوایل بزرگسالی شروع میشود و در زمینههای گوناگون وجود دارد و برای تشخیص وجود چند علامت از علائم زیر ضروری است:
بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید روابط اجتماعی را بیمعنی تلقی میکند، بنابراین روابط اجتماعی ندارند، در حالی که بیماران اختلال شخصیت دوری گزین (اجتنابی) مشتاق روابط اجتماعی هستند ولی ترس از طرد شدن باعث انزوا و دوری در آنها میشود.
شخصیت دوری گزین مانند شخصیتهای مرزی و نمایشی پرتوقع و تحریک پذیر نیستند.
بعضی تحقیقات نشان دادهاند که شخصیتهای دوریگزین در روابطشان از مکانیسم مراقبت افراطی استفاده میکند، بدین معنی که آنها همواره مشغول ارزیابی تمام تماسهای اجتماعی و انسانی خود از لحاظ نشانههای فریب، تحقیر و زبونی هستند. استفاده از این مکانیسم باعث افزایش جذب جنبههای منفی در روابط میشود که منتهی به ناراحتی افراد مرتبط با آنها و صدمه بیشتر روابطشان میشود.
اگر درمانگر بتواند اعتماد و اطمینان بیمار را نسبت به طرد نشدن در هر شرایطی بدست آورد درمان با موفقیت آغاز و ادامه پیدا خواهد کرد. در روان درمانی این بیماران میتوان از آموزش ابراز وجود (Self Assertiveness Education) استفاده کرد. ولی باید در دادن تکالیف مهارت اجتماعی احتیاط کرد، چون شکست بیمار موجب تشدید عدم احترام به نفس در او خواهد شد. همچنین گروه درمانی و رفتار درمانی میتواند کمک کننده باشد.
همراه با روان درمانی برای کاهش اضطراب و افسردگی همراه با اختلال میتوان از داروهای ضد اضطراب و ضدافسردگیها برای تسریع در فرآیند درمان استفاده کرد.
برای دسترسی به فهرست مراکز مشاوره و متخصصین روانشناسی روی لینک زیر کلیک نمایید:
کودک شما هفت ساله است. میتواند به خوبی حدود نیم ساعت تمرکز کند، می تواند برخی مسائل را کاملاً توضیح دهد. به آسانی و بدون اضطراب مدتی از شما دور باشد. با کودکان دیگر گروههای کوچک تشکیل میدهد و مدّتها با آنها سرگرم میشود. لباسش را میتواند بپوشد و به تنهایی به دستشویی میرود و نظافت میکند.
ادامه مطلب ...تفاوت های زن و مرد یکی از موضوعات بسیار مهم در زندگی مشترک است به گونه ای که اگر از این تفاوت های زن و مرد اطلاعی نداشته باشیم بسیاری از مواقع از کارهای همسرمان رنجیده خاطر می شویم و بعد از مدتی فکر می کنیم که با داشتن یک خانواده موفق فاصله گرفته ایم یا اینکه فکر میکنیم همسرمان مشکلی دارد!
خصوصیات عمده تیپ شخصیتی هیستریک، توجه طلبی افراطی و آرایش ظاهری برای جلب توجه و همچنین داشتن رفتارهای هیجانی و نمایشی است.